بازی کنترل خشم در کودکان

Read Time:۱۰ Minute, 0 Second

خشم یک حالت برانگیختگی و هیجان زیاد در زمان روبه‌روشدن با محرک‌های نامناسب محیطی است. احساس خشم بخشی از زندگی ما هست. کودکان نیز به‌نوعی آن را تجربه می‌کنند. ازاین‌رو باید بـه کودکان بیاموزیم که چطور با خشم خود کنار بیایند. اگر شما به دنبال راهکاری برای کنترل خشم کودک خود هستید بازی‌های زیر را امتحان کنید.

بازی پاره‌کردن روزنامه یک فعالیت ساده برای کاهش پرخاشگری کودک

کودکان پرخاشگر معمولاً خواسته یا ناخواسته رفتارهایی نشان می‌دهند که باعث ضربه‌زدن به محیط یا افراد اطرافشان می‌شود. این بچه‌ها زمانی که هیجان خشم را تجربه می‌کنند نمی‌توانند آن را کنترل کنند یا راه‌های درست بروز خشم را بلد نیستند. در چنین مواقعی، بهترین راه برای کاهش پرخاشگری این است که تکنیک‌های آموزش کنترل خشم به کودکان را آموزش دهید. برای مثال یکی از بهترین بازی‌های کاهش پرخاشگری کودک این است که از او بخواهید هر وقت عصبانی شد، چند روزنامه باطله‌ای را که از قبل در اختیارش قرار داده‌اید را به‌دلخواه خودش یا به روشی که شما از او می‌خواهید پاره کند.

همچنین می‌توانید از کودکان بخواهید کاغذهای پاره را به هوا پرتاب کنند و همزمان هیجانشان را با دست و هورا و جیغ تخلیه کنند. با این کار شما کمک شایان توجهی به بروز خشم در مسیر درست و در نتیجه کاهش پرخاشگری در کودکان کرده‌اید. در انتهای بازی از کودک بخواهید تا کاغذها را جمع کند و به آن‌ها در انجام این فعالیت کمک کنید. این کار باعث افزایش ارتباط مؤثر و همدلی بین کودک و شما خواهد شد.

بازی «دکمه توقف»، یک فعالیت مفید برای کاهش پرخاشگری کودک

این بازی یکی از بهترین بازی‌ها برای کاهش پرخاشگری و آموزش خودکنترلی به کودکان پیش‌دبستانی به شمار می‌رود. در این بازی به کودک بگویید هر کسی یک دکمه توقف مخفی در بدنش دارد که می‌تواند از آن برای متوقف کردن کارهای نادرستش استفاده کند. سپس کارهای نادرست را باهم مرور کنید. می‌توانید با کمک کودک لیستی بسازید که یک قسمت آن شامل رفتارهای پرخاشگرانه و پیامدهای آن‌ها برای خود کودک و دیگران است. به او توضیح دهید؛ مثلاً وقتی در حال کتک‌زدن یا دادزدن سر بچه‌ای دیگر است می‌تواند به‌راحتی این دکمه را بزند و خودش را خاموش کند تا رفتارش متوقف شود و به کسی آسیب نرساند.

بعد از او بخواهید دکمه توقف خودش را پیدا کند. هر قسمت از بدنش را نشان داد به او بگویید این دکمه مخفی است و دیگران نمی‌توانند از آن استفاده کنند و تنها کسی که می‌تواند دکمه توقف را بزند خود فرد است. احتمالاً فرزند شما این سؤال را از خودتان هم بپرسد و شما باید یک قسمت دیگر بدنتان را به او نشان دهید و بگویید دکمه توقف من اینجاست!

سپس بازی را برای تمرین توقف رفتار شروع کنید. در این بازی باید سناریوهای مختلفی درباره پرخاشگری کودکان را باهم اجرا کنید مثلاً: از همسرتان بخواهید مثل هم‌کلاسی کودک رفتار کند و شما را هل دهد سپس شما درست در لحظه‌ای که برگشتید تا او را هل دهید کمی فکر می‌کنید و دکمه توقف خود را می‌زنید تا او را کتک نزنید. به همین ترتیب نوبت را به کودک بدهید و موقعیت دیگری درباره پرخاشگری را با کمک هم اجرا کنید و از او بخواهید دکمه توقف خود را بزند. بدین ترتیب وقتی کودک شروع به کشف قدرت خود درباره کنترل رفتار می‌کند راحت‌تر می‌توان با او در مورد کنترل خشم و کاهش پرخاشگری صحبت کرد.

کودکان با بازی یادمیگیرند خشم خود رت کنترل کنند

اجرای نمایش بهترین بازی برای کاهش پرخاشگری کودک

برای انجام این بازی باید از چند عروسک استفاده کنید. از کودک بخواهید برای آن‌ها نامی را انتخاب کند و یکی از آن‌ها را به‌عنوان عروسک خشمگین انتخاب کند و برایش یک نام عجیب و غیرواقعی بگذارد. بعد از انجام این کار به کودک اجازه دهید آزادانه یک نمایش اجرا کند و خشم خودش را به‌وسیله آن عروسک‌ها بیرون بریزد.

در همین راستا و مشابه با همین فعالیت می‌توان از کودک خواست که یک داستان با موضوع شخصیتی که عصبانی بود یا هر موضوعی که به پرخاشگری ارتباط پیدا کند تعریف کند. این نوع شیوه بروز احساسات، تلاشی مثبت در کاهش پرخاشگری در کودکان است. ممکن است کودکان پرخاشگر برای انجام چنین بازی‌هایی همکاری لازم را نکرده و به‌اصطلاح لجبازی کنند. این نوع لجبازی‌ها می‌تواند در کنار پرخاشگری کودک، شرایط را پیچیده‌تر کند.

بازی‌های تنفسی، مجموعه بازی‌های مناسب برای کاهش پرخاشگری کودک

یکی از بهترین و درعین‌حال ساده‌ترین بازی‌هایی که در کاهش پرخاشگری کودکان تأثیر زیادی دارند بازی‌های تنفسی هستند. کودکان در این سبک بازی‌ها یاد می‌گیرند چگونه از تنفس عمیق برای کاهش احساس خشم و احساس آرامش استفاده کنند. در نتیجه رفتار پرخاشگرانه کمتری از خود بروز می‌دهند. برای انجام این بازی‌ها روش‌های مختلفی وجود دارد. مثلاً می‌توانید یک عروسک را روی شکم کودک درحالی‌که دراز کشیده است قرار دهید و از او بخواهید با دم و بازدم‌های عمیق سعی کند عروسک را به بالا و پایین‌ترین سطح خود برساند. همچنین می‌توانید با کودک بادکنک باد کنید و از کودک بخواهید احساس خشمش را به داخل آن فوت کند. چنین راهکاری با آموزش راه‌های درست بروز احساس عصبانیت باعث می‌شود کودک رفتار پرخاشگرانه کمتری نشان دهد. همچنین این بازی‌ها را می‌توانید به‌عنوان یک تکنیک در زمینه رسیدن به آرامش در نظر بگیرید.

حباب بازی، بهترین بازی برای کاهش پرخاشگری کودکان

این فعالیت یکی از بهترین بازی‌ها برای کاهش پرخاشگری کودک عصبی و آموزش کنترل روی احساسات است. به همراه بچه‌ها، یک ظرف پر از آب و صابون درست کنید یا از دستگاه‌های حباب‌ساز برای این بازی استفاده کنید. از بچه‌ها بخواهید در یک فضا (ترجیحاً باز) دور هم بایستند. برای شروع مرحله اول بازی شما باید تعدادی حباب را بالاسر بچه‌ها فوت کنید و از آن‌ها بخواهید تا تمام حباب‌ها را بترکانند. در مرحله دوم این بازی، روش بازی برعکس می‌شود. یعنی بچه‌ها باید بتوانند با میل خود برای ترکاندن حباب‌ها مقابله کنند. حتی اگر این حباب‌ها روی دست یا صورتشان بیفتد.

هر کدام از بچه‌ها که بیشتر بتواند با میل خود برای ترکاندن حباب‌ها مبارزه کند، تشویق می‌شود و هدیه دریافت می‌کند. این بازی را می‌توانید به همراه نواختن موسیقی جذاب‌تر کنید. در پایان بازی به کودکان بگویید خیلی وقت‌ها احساسات و هیجان‌ها دقیقاً مثل میل به ترکاندن حباب‌ها عمل می‌کنند و ما را به سمت انجام رفتاری مثل پرخاشگری هل می‌دهند. مقاومت در برابر چنین میل‌هایی خودکنترلی نام دارد و به ما برای ارتباط بهتر کمک می‌کند. در واقع شما می‌توانید از این بازی به‌عنوان فرصتی برای آموزش مفاهیم مربوط به کاهش پرخاشگری بچه‌ها استفاده کنید.

۶. گل‌بازی و خمیربازی

یکی از بهتری بازی‌ها برای پرورش و تربیت کودک، گل‌بازی و خمیربازی است. متأسفانه این روزها والدین، کودکانشان را به‌خاطر مسائل بهداشتی از گل‌بازی منع می‌کنند، اما در صورت رعایت نکات بهداشتی، گل‌بازی و خمیربازی، هم برای رشد خــلاقیت کودک و هم برای تخلیه هیجانی و کنترل خشم او مؤثر است. بهتر است در این بازی از قالب‌های آماده استفاده نکنید تا کودک هیجاناتش را به راحتی و بدون هیچ تسهیل کننده‌ای ابراز کند. این بازی برای سنین ۳ تا ۱۱ سال مناسب است و به کاهش پــرخاشگری کودکان کمک می‌کند.

۷. بادکنک‌های خشم

این بازی، بیان مستقیم خشم است. کودک با نفس‌های سنگین و عمیق به داخل بادکنک، می‌تواند انتقال خشم خود به داخل بادکنک را لمس کند و ببیند. والدین باید به او بفهمانند که نفس‌های او، همراه با خشم است که در حال پر کردن بادکنک است. سپس از او بخواهید که بادکنکش را بترکاند. او بدون اینکه به کسی آسیبی برساند خشم خود را تخلیه کرده است. همچنین کودک می‌تواند با تخلیه باد بادکنک و مشاهده آن، خالی‌شدن خشم را مشاهده کند. به‌این‌ترتیب عــصبانیت کودکان فروکش کرده و آرامش خواهند یافت.

۸. بازی پا کوبیدن

در این بازی کودک مجاز است که پاهایش را به هر شکلی که می‌خواهد به زمین بکوبد. باید سعی کنید که سلامت کودک به خطر نیافتند و یا کفش پای او باشد یا در زمینی نرم به این کار بپردازد. به او بگویید که عصبانیت و خشمش، با هر ضربه از پاهایش خارج شده و روی زمین پخش می‌شود.

۹. بازی لاک‌پشت ماورا برای کنترل خشم کودکان

این بازی بر اساس قــصه درمانی است و به کودک می‌گوییم که لاک‌پشتی در گذشته‌ها زندگی می‌کرده که مانند تو عصبانی می‌شده و از خود پرخاشگری نشان می‌داده است. تا این که روزی پدربزرگش او را صدا می‌زند و به او الگوهایی یاد می‌دهد. بعد از توضیح داستان به بیان مراحل آن خواهیم پرداخت.

در مرحله اول به کودک یاد می‌دهیم که وقتی عصبانی شد صحنه را ترک کند و از جمع خارج شود. سپس مقداری فکر کند و خود را آرام کند.
در مرحله دوم به او آموزش می‌دهیم که چند نفس عمیق بکشد و در مرحله بعد بتواند دست خود را بر روی شکمش گذاشته و ۳ ثانیه نفس خود را حبس کند و با ۳ شماره هوای درون ریه‌های خود را تخلیه کند. در مرحله چهارم کودک باید به این مسئله فکر کند که در آن لحظه چه کاری می‌توانسته انجام دهد و در آخرین مرحله کودک به جمع و گروه باز می‌گردد. قصه درمانی و بازی درمــانی کودکان از روش‌های بسیار مؤثر و کاربردی در جهت درمان و رفع اختلالات رفتاری و روانی کودکان است که می‌تواند نتایج خوبی به همراه داشته باشد.

همراهی والدین، محور اصلی کنترل خشم کودکان

نکته بسیار مهم در استفاده از بازی برای کنترل خشم کودکان این است که کودک به‌تنهایی موضوع را یاد نمی‌گیرد، بلکه کاملاً وابسته به آموزش والدین هستند؛ بنابراین، والدینی که به روش‌های تربیتی مسلط نباشند و نتوانند یا نخواهند برای آمــوزش به کودکان خود وقت بگذارند، در آینده نمی‌توانند انتظار رفتار منطقی و معقول از او داشته باشند.

به کودک یاد بدهید که در وهله اول، سعی کند از محیط خارج شود و برای آرام شدن صبر کند. همچنین لازم است که والدین در طول این بازی‌ها، به کودک، هیجان خشم را توضیح داده و در طول بازی‌ها، به او نشان دهند که چگونه خشم از سر و بدن او به نوک انگشتان می‌آید و با کاری که می‌کند، از بدن او خارج می‌شود. کــنترل خشم، مهارتی است که اگر درست آموخته شود، تضمین یک زنــدگی سالم و بی دردسر را در آینده خواهد داد.

در مطالعات روانـشناسی کودک، پرخاشگری و خشم در کودکان می‌تواند پیش‌زمینه‌ای برای اختلالات رفتاری باشد و والدین لازم است بررسی کنند که میزان این رفتارها به چه شدت و در چه موقعیت‌هایی است. درصورتی‌که بازی‌هایی که برای کنترل خشم کودکان گفته شد نتوانستند کاهش چشمگیری در خشم و پرخاشگری کودکان ایجاد کنند باید هرچه سریع‌تر برای بررسی بیشتر به یک روان‌شناس و مشاور در زمینه کودک مراجعه کنید؛ چراکه هرچه تشخیص و مداخله زودتر انجام گیرد می‌توان به کاهش مشکلات امیدوارتر بود.